Ekolali nedir? • Teşhisi ve tedavisi • Dil konuşma ilişkisi

Q: Ekolali nedir

Ekolali anlamlı anlamsız ses ve kelime tekrarıdır, 2-3 yaşına kadar her çocuk çevresinden duyduğu kelime ve sesleri tekrarlama eğilimindedir ancak ilerleyen yıllarda iletişime zarar verecek düzeyde devam ederse buna ekolali denebilir.

İçindekiler

Ekolali nedir? Otizm ve dil konuşma ilişkisi nedir? Ekolali türleri nelerdir? Teşhis ve tedavisi nasıl yapılır?

Ekolali iletişim kurmanın temel taşlarından birisidir, aslında çocuğun ilk yıllarında iletişim kurma çabasını ifade eder, çocuğun tamamen istemsiz bir şekilde çevresinden duyduğu bazı kelimeleri tekrarlaması ile görünür hale gelebilen bir süreçtir ancak zamanla “yaklaşık 3 yaş gibi” azalarak kaybolmaya başlamazsa destek ihtiyacı gerekebilen bir konuşma bozukluğu olarak adlandırılmaya başlar.

EKOLALİ NEDİR ?

Ekolaliden etkilenen bireyler duydukları sesleri ve kelimeleri tekrar ederler. Kendi düşüncelerini ifade etmekte zorlandıkları için etkili bir şekilde iletişim kuramayabilirler. Örneğin, ekolali olan bir kişi bir soruyu kendi kelimeleri ile cevaplamak yerine yalnızca sorulan kelimeleri tekrarlayabilir.

Çoğu durumda ekolali tedavisi, iletişim kurma, dil öğrenme veya dil pratiği yapma girişimidir.

Tekrarlayan konuşma, dil gelişiminin son derece yaygın bir parçasıdır ve genellikle iletişim kurmayı öğrenen küçük çocuklarda görülür. 2 yaşına gelindiğinde çoğu çocuk, duyduğu seslerin tekrarlarının yanı sıra kendi söyleyişlerini de karıştırmaya başlayacaktır. 3 yaşına gelindiğinde ekolalili çoğu çocuk çok hafif düzeyde belirti gösterebilir.

Bebeklerde ekolali normal midir?

Evet, bebeklerde konuşmanın öğrenilmesi sürecinde babıldamak, kelime tekrarı, ses ve hece tekrarı gibi seslerin öğrenilmesine dayalı süreçlerde bu normaldir. İlerleyen yaşlarda da devam etmesiyle eğitim desteği gerekebilir.

Öncelikle belirtilmesi gereken husus ekolalinin küçük çocuklarda herzaman tedavi edilmesi gereken bir sorun olmadığı ilk olarak bir iletişim köprüsü olarak kullanıldığının bilinmesi gerekir, 2-3 yaşına kadar her çocuk çevresinden duyduğu kelime ve sesleri tekrarlama eğilimindedir ancak bu durum ilerleyen yıllarda iletişime zarar verecek düzeyde devam ederse ekolali tanımına karşılık gelmektedir.

Ekolali tanı koydurur mu?

Ekolali tek başına bir tanı koydurmaz çünkü altında yatan “Otizm, afazi, gelişimsel gecikme, psikolojik sorunlar, demans” gibi pekçok süreçle birlikte ortaya çıkabilir. Önemli olan “ekolalinin bu süreçleri bir ön belirteç olarak belirgin hale getirmesi sonucunda altta yatan sebebe odaklanmaya çalışmak ve çeşitli yöntemlerle çözüm sunmaya çalışmaktır”.

Ekolali Hastalık mıdır?

Hayır. Ekolali bir hastalık değildir sadece söz, hece tekrarı gibi semptomlara sahip bir konuşma bozukluğudur. Eğitim , davranış, dil konuşma gibi terapilerle yönlendirilmeye çalışılır.

KAÇ ÇEŞİT EKOLALİ VARDIR?

Eş zamanlı ekolali anında ekolali(Hemen tekrarlama) ve gecikmiş ekolali(Saatler, günler, haftalar sonra ve genellikle bağlam dışı konuşma)

Eş Zamanlı

Çocuk(Konuşmacı) çevresindeki bir şeyi duyduktan hemen sonrasında yani eş zamanlı olarak tekrarlayabilir.

Gecikmeli Ekolali

Konuşmacı çevresinden duyduğu herhangi bir sesi, saatler veya günler hatta haftalar sonra bile tekrar edebilir. Geç bir zaman diliminde ortaya çıkabilir ve genellikle bağlam dışı konuşmalar olabilir.

Diğer ekolali belirtileri, konuşmalar sırasında hayal kırıklığı, depresyon ve sessizliği içerebilir. Ekolali olan bir kişi, özellikle sorular sorulduğunda alışılmadık şekilde huzursuz olabilir.

Etkileşimli Ekolali

Fonksiyonel ekolali, başka bir kişiyle iletişim görevi gören, etkileşimsel olması amaçlanan iletişim girişimidir. Örnekler şunları içerir:

Sıra alma:

Ekolali olan kişi, alternatif bir sözlü alışverişi geliştirmek için değil doldurmak için ifadeler kullanır.

Sözlü tamamlama:

Konuşma, başkaları tarafından başlatılan tanıdık sözlü rutinleri tamamlamak için kullanılır. Örneğin, ekolali olan kişilerden bir görevi tamamlamaları istenirse, “iyi iş!” diyebilirler. Aslında duymaya alıştıkları sözcükleri yansıtan tekrarlayan davranışlardır bunlar.

Bilgi sağlama:

Konuşma, yeni bilgiler sunmak için kullanılabilir, ancak noktaları birleştirmek zor olabilir. Örneğin, bir anne çocuğuna öğle yemeğinde ne istediğini sorusunu sorabilir buna karşılık çocuk bir öğle yemeği reklamındaki şarkıyı sandviç istediğini belirtmek için kullanabilir.

İstekler:

Ekolali olan kişi kendi öğle yemeğini istemek için “Öğle yemeği ister misin?” diyebilir.

Etkileşimsiz Ekolali

Etkileşimli olmayan ekolali tipik olarak iletişim amacı taşımaz ve kişisel etiketleme veya kendi kendini uyarma gibi kişisel kullanım içindir. Örnekler şunları içerir:

Odaklanmamış konuşma:

Ekolali olan kişi, bir sınıfta dolaşırken bir TV şovunun bölümlerini okumak gibi durumsal bağlamla hiçbir ilgisi olmayan bir şey söyler. Bu davranış, kendi kendine uyarıcı olabilir.

Durum ilişkilendirmesi:

Konuşma; bir durum, görsel, kişi veya faaliyet tarafından tetiklenir ve bu durum bir iletişim girişimi gibi görünmüyor olabilir. Örneğin, birisi mağazada markalı bir ürün görürse, reklamlarda ki şarkısını söyleyebilir.

Prova:

Konuşmacı, normal bir sesle yanıt vermeden önce aynı cümleyi kendi kendine birkaç kez yumuşak bir şekilde söyleyebilir. Bu, gelecek etkileşim için pratik olabilir.

Öz yönetim:

İnsanlar bu ifadeleri bir süreçten geçmek için kullanabilirler. Örneğin, sandviç yapıyorlarsa, kendilerine “Suyu aç. Sabun kullan. Ellerinizi durulayın. Suyu kapatın. Kuru eller. Ekmek alın. Ekmeği tabağa koyun. Öğle yemeği et ”vb. diyebilir, işlem tamamlanana kadar devam edebilir.

Ekolali, konuşmacının bilgiyi nasıl işlediğini yansıtır. Bazen, etkileşimli ve etkileşimli olmayan ekolali arasındaki farkı tanımak, konuşmacıyı ve nasıl iletişim kurduğunu öğrenmek kadar zordur. Bazı durumlarda ekolali tamamen bağlam dışı yani konudan tamamen bağımsız görünebilir.

Susan Stokes’in bu harika örneğini düşünün .

Ekolali olan bir çocuk teneffüs bittiğinde öğretmenine kızarsa, aniden “Canın cehenneme Teğmen!” Diyebilir. Öğretmen daha sonra çocuğun “A Few Good Men” i izlediğini ve o andaki duygularını ifade etmek için öfkeye bağlı olduğunu bildiği bir cümle kullandığını keşfedebilir.

Cevabı bağlam dışı görünse de, muhtemelen bu ifadeyi iletişim kurmak için kullanmaktadır.

OTİZMDE EKOLALİ NEDEN YAYGINDIR?

Otizmli bireylerde sosyal iletiğim, dil işlemlemedeki farklılıklar, başkalarının konuşmalarını model alarak iletişim kurma çabası, sözel ifade zorlukları nedeniyle yaygın olarak görülebilmektedir.

Otizmde ekolali iletişim gelişiminin bir parçası mıdır?

Evet, doğumla birlikte her çocukta iletişimin çeşitli şekillerle ortaya çıkmasıyla birlikte ekolali yani ses, hece tekrarı konuşmanın ilk adımıdır ve konuşmaya doğru atlanması gereken bir köprü gibidir sadece zamanla azalması istenir bu noktada gelişimi etkileyen bir bozukluğa dönüşürse müdahale edilebilir.

Otizmde ekolali zamanla geçer mi?

Genellikle hafif-orta düzey otizm belirtileri gösteren bireylerde ekolali zamanla yapılan dil becerileri ve iletişim stratejileriyle birlikte zamanla azalabilir veya daha işlevsel hale gelir ancak bazı bireylerde yetişkinlikte de devam edebilir.

Ekolalinin tourette sendromundan farkı nedir?

Ekolali, tiklerin bir parçası olarak, konuşmacının aniden bağırabileceği veya rastgele şeyler söyleyebileceği Tourette sendromundan farklıdır. Bu durumda, konuşmacının ne söylediği veya ne zaman söylediği üzerinde hiçbir kontrolü yoktur.

EKOLALİ TEŞHİSİ

Bir profesyonel, ekolali olan kişiyle konuşarak ekolaliyi teşhis edebilir. Bazı otizmli çocuklar konuşma dersleri sırasında bunun için düzenli olarak test edilir. Çocuk Psikiyatristleri, Nörologlar, Dil ve Konuşma Terapistleri (DKT), Gelişimsel Pediatristler Teşhisini yapar, altta yatan sebebplerin ne olduğuna dikkat edilmesi gerekir.

EKOLALİ TEDAVİSİ

Ekolali, aşağıdaki yöntemlerin bir kombinasyonu ile tedavi edilebilir daha doğru tabirle desteklenir, yönlendirilerek azaltılmaya çalışılır.

Dil ve konuşma terapileri

Ekolali olan bazı insanlar, düşündüklerini nasıl söyleyeceklerini öğrenmek için düzenli konuşma terapisi seanslarına giderler ancak özellikle otizm konusma etkinlikleri genellikle ABA davranış terapileri, ergoterapi, duyu bütünleme gibi terapilerle birlikte yürütülür.

Ekolali için genellikle “işaret-duraklama noktası” adı verilen davranışsal bir müdahale kullanılır. Bu tedavide konuşma terapisti ekolali olan kişiden bir soruyu doğru cevaplamasını ister ve cevap zamanı geldiğinde ona işaret edeceklerini söyler.

Ardından terapist, “Adın ne?” gibi bir soru sorar. Kısa bir aradan sonra, konuşmacının cevap vermesini ister. Ayrıca doğru cevabı içeren bir ipucu kartı tutarlar.

İlaç tedavisi var mıdır?

Ekolalinin kendisi için özel bir ilaç yoktur. Altta yatan nedene bağlı olarak (örneğin şiddetli anksiyete, davranış, kaygı, tourette) ilaç kullanılabilir.

Doktorlar ilaç yazabilir bu durumun kendisini tedavi etmez, ancak ekolali olan kişinin sakin kalmasına yardımcı olur. Ekolali olan bir çocuğun semptomları stresli veya endişeli olduğunda artabileceğinden, sakinleştirici etki, durumun etkisini azaltmaya yardımcı olabilir.(Hamilelikte sağlıksız beslenme Otizm DEHB arasındaki ilişkiyi inceleyen 60 bin anne-çocuk üzerinde yapılan araştırma)

EKOLALİYİ AZALTMAK İÇİN EVDE NELER YAPILABİLİR?

* Basit ve net konuşun.
* Soru sormayı azaltın (özellikle evet/hayır soruları ekolaliyi tetikler).
* Bekleme süresi tanıyın, hemen cevap vermesi için baskı yapmayın.
* İletişim girişimlerini (sözlü veya sözsüz) ödüllendirin.
* Rutinler oluşturun (öngörülebilirlik stresi azaltır).
* Şarkı, tekerleme gibi tekrarlı aktiviteleri kontrollü kullanın.

Bir çocuğu sınırlı kelime dağarcığı kullanmaya teşvik etmek, daha etkili iletişim kurmayı öğrenmelerini kolaylaştırabilir.

Ekolali, dil gelişiminin doğal bir parçasıdır. Tamamen önlemek, sus dur gibi ifadeler her zaman iyi bir fikir değildir çünkü gelişimi durdurabilir. Çocuklarda kalıcı ekolaliyi önlemek için, ebeveynler diğer iletişim biçimlerini evde teşvik etmelidir.

Zamanla çoğu çocuk ekolalinin üstesinden doğal olarak gelebilir. Ancak destek ihtiyacında uzmanlardan yardım almak gerekebilir çünkü eğer 3 yaş sonrası devam ediyorsa konuşmaya, sosyal iletişime zarar verebilir. Destek gerektiğinde iletişime geçebilirsiniz. Sevgilerle…

Kaynak

Otizm nedir? Otizmin Nedenleri, Çeşitleri, Otizmli çocuklarda Eğitim tedavisi ve konuşma

12 Maddede Ergoterapi

Disleksi hakkinda bilgiler

Otizm alternatif tedaviler, brokoli, B6 takviyesi, vitamin, mineral, şelasyon, müzik, duyusal terapi, melatonin

Dehb Nedir? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Bununla birlikte devamı halinde bazı dikkat problemleri, DEHB, hiperaktivite gibi sorunla eşlik edebilir destek için iletişime geçebilirsiniz.

Derincocuk’tan Sevgilerle…