İçindekiler

ASPERGER SENDROMU NEDİR

Asperger sendromu “genetik, hormonal, epigenetik ve çevresel” etkilerle ortaya çıktığı düşünülen sosyal iletişim bozukluklarına sebep olan nörogelişimsel bir farklılıktır. Genellikle 4 yaş sonrası ailelerin sosyal becerilerdeki eksiklikleri fark etmesi ve uzmanlara danışması ile fark edilir.

Amerika Pediatri Birliği (APA) Tarafından geliştirilen tanı kitapçığı olan “DSM-5” ile birlikte yaygın gelişimsel bozukluk olduğu kabul edilmesine rağmen Otizmin bir alt kolu olarak tarif edilmekten vazgeçilmiştir. Dil konuşma belirtileri göstermemesine, sıklıkla normal ya da yüksek İQ seviyesine ve Teknik konular hakkında çok detaylı bilgi sahibi olabilmelerine rağmen bazı sosyal iletişim becerilerinde yaşanan güçlükler nedeniyle “Yüksek işlevli otizm” olarak adlandırıldığı görülmektedir.

ASPERGER SENDROMU BELİRTİLERİ

Özellikle 4 yaş sonrasında dil konuşma becerilerin normal gelişimi fakat sosyal becerilerinin gerektiği gibi gelişmemesinden kaynaklanan sorunlarla görünür hale gelir. Genellikle bu yaşlarda ailelerin sosyal becerilerdeki eksiklikleri fark etmesi ve uzmanlara danışması ile fark edilir.

Dil konuşma ile ilgili bir sorun olmamasına rağmen “iletişim eksiklikleri, DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite” gibi güçlükler eşlik edebilmektedir. Kendisini bir başkası yerine koyarak düşünebilme yani “empati” konusunda sıklıkla zorluk yaşadığı düşünülmektedir.

ASPERGER SENDROMUNDA AİLELER NE YAPABİLİR

Asperger sendromlu bir çocuğa sahip ebeveynler, çocuklarını sağlıklı yetiştirebilmek ve yaşadıkları sosyal problemlere yardımcı olabilmek için bazı ipuçlarına ihtiyaç duyabilir. Halk arasında Aspergen, aspergers gibi yanlış tanımlar kullanılmakla birlikte doğru isimlendirmeyle ”Asperger sendromlu” olan çocuğunuza, aşağıdaki yöntemleri kullanarak yardım edebilmeniz mümkün.

Basit cümleler kurun

Asperger sendromlu çocuğunuza, basit sosyalleşme ve diyalog başlatma cümleleri öğreterek onun için hayatı daha kolay hale getirebilirsiniz. Örneğin, “ben de oynayabilir miyim ?”, “size katılabilir miyim ?” gibi cümleleri çocuğunuza öğreterek, sosyalleşirken daha rahat olmasını sağlayabilirsiniz.

Göz kontağı kurmayı öğretin. Asperger sendromlu çocuklar bu konuda dirense ve yapmak istemese de, göz kontağı kurmayı başarabilirler. Bu konuda evde pratik yaparak ve çocuğunuzu cesaretlendirerek ona yardımcı olabilirsiniz.

Kullandığı sosyal yetenekler için teşekkür edin.

Günlük hayatta ve evinizde, çocuğunuzun yapmış olduğu sosyallik içeren hareketler konusunda ona teşekkür edin ve yaptığının diğerleri için faydalı olduğunu söyleyin. Örneğin, “kardeşine yardım etmen onun çok işine yaradı, teşekkürler” gibi bir cümle kullanmanız, çocuğunuzun sosyal yeteneklerini kullanırken daha az rahatsız olmasını sağlayabilir.

Deyimler ve mecazları öğretin.

Asperger sendromlu çocuklar analitik düşünmeye çok daha yatkın oldukları için, mecazi anlatımları ve deyimleri anlamakta güçlük çekerler. Günlük hayatta sık kullanılan deyimleri ve mecazları öğreterek kendilerini konuşma esnasında yabancı hissetmelerinin önüne geçmeniz mümkün. Aynı zamanda, bu deyimlerin kullanıldığı ortamlarda daha rahat hissetmelerinin de önünü açabilirsiniz.

Sosyal iletişim ile karşılaşılan durumları hikayeleştirin.

Asperger sendromu olan bir çocuğun beyni, normal bir insana göre çok daha farklı çalışmakta. Bu yüzden deyimler ve mecazlar olduğu kadar, günlük hayatta karşılaştığı durumları da anlamakta zorlanmaktalar. Bunun önüne geçmek ve sosyalleşme davranışlarını daha kolay anlatabilmek için, günlük yaşamda başınıza gelebilen basit şeyleri kısa hikayelere dönüştürerek anlatmanız çocuğunuza yardımcı olacaktır. Örneğin, sınıfa girmeyi ve sırasına giderken arkadaşlarına selam veren bir çocuğu içeren hikaye, asperger sendromlu bireyin olayları yorumlamasını sağlayarak ona destek olacaktır.

Asperger sendromlu çocuklar zor olsa da çoğunlukla sosyal hayata uyum sağlamayı başarabilirler.

Ancak unutmamanız gereken şey, çocuğunuza yardım etmediğiniz sürece bunu tek başına yapamayacağı. Asperger sendromlu bir çocuğa nasıl davranacağınızı ve nasıl yardım edeceğinizi bildiğiniz sürece, güçlü bir psikolojik destek ile, onun hayatını daha kolay bir hale getirmeniz mümkün.

BİR ASPERGERLİNİN GÖRÜŞLERİ

İsviçre’de yaşayan Asperger sendromlu bilgisayar mühendisi Gerard Gaudard, aspergerin hayatında nasıl bir tanımı olduğunu paylaşmış.

2010 yılında yaşamış olduğu bir depresyon sonucu kaldığı klinikteAsperger Sendromu tanısı konan Gerhard Gaudard, 2011 Yılında İsviçre’deki bir yazılım firmasında bilgisayar programcısı olarak çalışmaya başlamıştır.

Asperger sendromu tanısı konduktan sonra bu alanda bir çok araştırma yapan ve makaleleri yayınlanan Gerhard Gaudard’ın söylediğine göre “kendisini engelli olarak gördüğünü belirtiyor. Çünkü yemek yemek veya ayak üstü iki çift laf etmek gibi normal olarak tarif edilen insanların yapmaktan hoşlandıkları bir çok şeyi kendisinin de yapabildiğini, ancak bunun kendisi için çok stresli ve yorucu olduğunu ifade etmektedir.

Zorunlu olmadığı sürece konuşmadığını, mecburi olduğu durumda da çok fazla konuştuğunu belirten Gerhard Gaudard, karısını kendisi çok konuştuğunda müdahale ederek durdurması konusunda bilgilendirdiğini, kendisinin bir kullanma kılavuzunun olduğunu ve buna göre davranmanın genelde iyi sonuçlar verdiğini belirtmektedir.

Bu durumun kendisi için bir engel olduğunun tecrübelerle sabit olduğunu, mevcut durumu kabul ederek yapabildiğinin en iyisini yapmaya çalıştığını belirtiyor Gerhard Gaudard. Aspergerlilerin farklı olduğunu, ancak diğer insanlarında de farklı olduğunu bu anlamda doğru olanın herkesi olduğu gibi kabullenmek olduğunun altını çiziyor.

Bu ve bunun gibi örnekler bize gösteriyor ki, gelişimsel farklılıklarımızın farkında olursak normalden daha hızlı gelişme kaydedebiliyoruz. Bireysel ve akranlı grup eğitim tedavileri ve çeşitli terapilerle adaptasyon hızlandırılabiliyor ve kişinin akademik başarısına katkıda bulunuyor.

Destek için