Atipik otizm nedir? Belirtileri, nedenleri, atipik konuşma, beslenme, tedavi ve test

Atipik otizm nedir? Atipik otizmin belirtileri nelerdir? Konuşma, beslenme, otizmde ilaçsız eğitim tedavisi, testleri, ağır metaller

Otizm spektrum bozukluğunda çok sık karşılaşılan karşılıklı sosyal iletişim becerilerinde bozulma, tekrarlayan davranışlar, ince kaba motor, bilişsel becerilerde gelişimsel gerilik, dil gelişiminde gerileme, duyusal hassasiyet belirtileri görülmektedir.

Otizmin karakteristik özellikleri kadar yoğun görülmemesi ya da çok hafif seyretmesi durumunda eski tanımı ile atipik otizm; yeni tanımı ile hafif otizm; resmi olmayan halk arasındaki tanımı ile yalancı otizm, silik otizm, geçici otizm veya yarı otistik adını alır.

İçindekiler

1. Atipik otizm nedir?
2. Otizm çeşitleri
   • Hafif düzey otizm
   • Orta derece otizm
   • Ağır otizm
3. Atipik otizmin belirtileri
4. Atipik otizmin nedenleri
5. Otizmde konuşma
6. Atipik otizmde beslenme
7. Otizm ağır metal ilişkisi
8. Atipik otizmde ilaçsız, eğitim ile tedavi
9. Otizmde ilaç kullanımı
10. Atipik otizm testi
11. Bebeklerde otizm belirtileri
    • 6 aya kadar
    • 9 aya kadar
    • 12 aya kadar
    • 16 aya kadar
    • 24 aya kadar
12. Aile ve annelere Derincocuk tavsiyeleri

ATİPİK OTİZM NEDİR?

1994 yılında DSM-4 kitapçığıyla hayatımıza giren Atipik otizm, beş otizm spektrum bozukluğu(OSB, autism, autism spectrum disorder) ya da yaygın gelişimsel bozukluk tanısından birisiydi.

Atipik otizm; yüksek işlevli otizm olarak bilinen asperger sendromundan ve otizmin orta ya da ağır spektrumundan farklı olarak daha az belirti gösteren otizmin bir alt türüdür. Halk arasında silik otizm, yalancı otizm, geçici otizm, yarı otistik gibi tanımlar kullanılmaktadır.

Atipik tanımı 2013 yılında Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından yayınlanan DSM 5 kitapçığı ile kaldırılmıştır yerine hafif otizm tanısı kullanılabilir.

Nörogelişimsel bir farklılıktır, eğer erken çocuklukta ya da okul öncesi yaşlarda aileler ya da doktorlar tarafından tespit edilebilirse, yoğun terapi eğitimleriyle birlikte uzman eğitimcilerin rehberliğinde ilaçsız tedavi edilebilir.

Bir başka ifadeyle çocuğun olumsuz davranışları kontrol altına alınabilir, böylelikle çocuğun ilerleyen yıllarda kendini sosyal hayattan izole etmesinin önüne geçilmiş olur.

OTİZM ÇEŞİTLERİ

Otizm 2013 yılından beri 3 kategoride incelenmektedir, çocuklar bu skalaya göre tanımlanır.

• Hafif düzey otizm (1. derece otizm)

Atipik tanımı bu kategoriye dahildir, belirtiler çok hafif seyreder.

• Orta derece otizm (2. derece otizm)

Günlük destek davranış kontrolü sağlanan kadar devam ettirilmek zorundadır.

• Ağır otizm (3. derece otizm)

Günlük destek şarttır, bu durumda bile tam davranış kontrolü sağlanamayabilir.

ATİPİK OTİZMİN BELİRTİLERİ

Atipik otizm belirtileri;

• Dil ve konuşmada gecikmeler
• Sözlü ve sözsüz iletişimde
• Zaman kavramında güçlükler
• Duyusal hassasiyetlere (Tat, koku, görme, dokunma vs) karşı artan ya da azalan tepkiler
• Tekrarlayan davranışlar
• Soyut kavramları anlamada güçlükler
• Kaygı bozuklukları

gibi sorunlar atipik otizm belirtileri olarak gösterilebilir.

ATİPİK OTİZMİN NEDENLERİ

Atipik otizm, genetik – çevresel – hormonal nedenlerine sıklıkla atıf yapılan nörogelişimsel bir farklılıktır. Nedenleri henüz tamamen kanıtlanmamıştır ancak çalışmalar devam etmektedir

Aşağıda şüphe edilen konular maddeler halinde sıralanmıştır.

• Gen birleşimi esnasında meydana gelen mutasyonlar
• Gen silinimi ya da fazlalığının olduğu bazı protein sentezi eksiklikleri
• İlerleyen ebeveyn yaşı
• Erken doğum, doğum esnasında yaşanan problemler (Bu sorunlar sadece otizm ile değil bazı kas ve sinir sorunları ile de ilişkilendirilmektedir)
• Sezaryen doğum ve normal doğum arasında yaşanan farklılıklar (Bu konuda yapılan az sayıda çalışma mevcut ve nispeten tartışmalı bir konu yalnız şunun bilinmesi gerekiyor ki annenin normal doğum yapması durumunda çocuğun bağırsak florasını destekleyen yararlı bakterileri bünyesine aldığı, sezaryende ise böyle bir ihtimalin olmadığı uzmanlar tarafından vurgulanıyor, ilave olarak şunu belirtelim bağırsak florası ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm arasında ilişkiye dikkat çeken bazı çalışmalar mevcut.(1)
• Ebeveynlerin doğum öncesi ve sonrası madde kullanımı
• Ebeveynden çocuğa ağır metal geçişi ya da çocukta sonradan oluşan ağır metal birikimi
• Kısaca otizm genetik faktörlerden, hücresel, hormonal ve çevresel faktörlerden etkilenmektedir.

ATİPİK OTİZMDE KONUŞMA

Otizmde konuşma yaşı hakkında şu söylenebilir ki; erken çocuklukta yani okul öncesi yaşlarda uygulanan terapiler. Ailelerin işbirliğiyle çok verimli sonuçlar alınabilmektedir.

İletişim sözlü ve sözsüz iletişim olarak ikiye ayrılır. İletişim becerilerin başlayabilmesi için taklit becerilerinin önemi büyüktür. Bu noktada sözsüz iletişim( Mimikler ve davranışlar) otizmli çocuğun konuşmayı öğrenene kadar olan süre zarfında anlaşıldığını hissetmesi açısından önemlidir.

Bu aşamada, aile ve çocuk için uzman özel eğitimcilerden gerekli terapiler alınarak atipik belirtiler en asgari düzeye çekilebilir ya da söndürülebilir.

Okula öncesi dönemde çocuk ne kadar yoğun eğitim alırsa, akranlarıyla olan iletişiminde olumsuzluklar görülmeyecektir, aksi takdirde

• Akran zorbalığı (Akranlarına kendini ifade edememek)
• Okuldan kaçınma davranışı (Okula gitmek istememek)
• Yaşanan problemlere bağlı olarak tuvalet alışkanlığında gerilemeler (Altına kaçırmak)
• Yoğun problem davranışlar

Gibi zorluklarla karşılaşma ihtimali artacaktır.

Otizmli çocuklarda öncelikli eğitimin genellikle “dil konuşma terapileri” olduğu düşünülmektedir.

Halbuki; Öğrenmenin ön koşul becerileri olan

• Bekleme
• Göz teması
• Adına tepki
• Taklit
• Ortak dikkat

Becerilerini yerine getirmesi için özel eğitim uzmanlarından öncelikli olarak bahsi geçen becerilerin geliştirilmesi gerekmektedir.

Dil konuşma terapisi akademik çalışmayı olumsuz etkileyecek bu davranışların hafifletilmesinden sonra dil terapistleri eşliğinde devam ettirilmelidir. Ayrıca “anlamlı anlamsız vokal sesler; harf, kelime ve cümle tekrarı olarak tarif edilen ekolali (Doğumdan konuşmayı öğrenene kadar ekolali çocuğun sesleri tanıması açısından faydalı olmasına rağmen, konuşmaya başladıktan sonra doğru terapilerle durdurulmalıdır)

ATİPİK OTİZMDE BESLENME

Atipik otizmde beslenmenin beden ve ruh sağlığı üzerindeki etkileri, bağırsak florası, ağır metal birikimi gibi konularla bağlantılı olabilir. Beslenme sadece katı gıda alımı değildir aynı zamanda soluduğumuz hava, içtiğimiz suda bulunan zararlı bileşenlere vurgu yapmak günümüzde önem kazanmıştır.

Genetik ve çevresel faktörlerin etkin olduğu düşünülen otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi konularda son zamanlarda yapılan çalışmalar sanayileşmenin ve şehirleşmenin getirdiği sorunlara vurgu yapmaktadır.

Hava, su ve toprak kirliliği, meyve sebze ilaçlamaları yani pestisitler konusu, yemekleri sarıp fırına attığımız alüminyum folyoların ısıl işlemlerde etkilenmesi gibi sorunlar aslında nasılda kendi kendimizi zehirliyor olabileceğimizi gözler önüne sermektedir.(Konuyla ilgili kaynağa alüminyum başlığındaki ingilizce kaynaktan ulaşabilirsiniz)

Yakın zamanda yapılan yeni bir çalışmada bağırsak florasının(İntestinal Gut Microbiome) ve geçirgenliğinin “Otizm spektrum bozukluğu, DEHB, öğrenme güçlüğü, diyabet, parkinson, şizofreni, majör depresif bozukluk, çölyak hastalığı” vs. hastalıklarıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.(2) Horward Üniversitesinde yapılan bu çalışmada dikkat çekilen nokta bağırsak geçirgenliğine sebep olan sorunun ana kaynağının bakteri aşırı büyümesi ve glutenli beslenme sonucu açığa çıkan zonulin maddesidir.

Bu çalışmanın ifade ettiğine göre glutenli beslenmenin, ortaya çıkardığı zonulin maddesinden dolayı otizm spektrum bozukluğunu olumsuz etkilediğine atıf yapılmaktadır. Aynı çalışmada “bağırsak otoimmün bariyerinin” D vitamini sayesinde desteklendiği de vurgulanmaktadır. Kültür ve fermente(Ev yoğurdu, tarhana vs) ürünlerle beslenmenin önemine vurgu çok açıktır.

Otizm ağır metal ilişkisi

• Kurşun

Birçok materyalden ya da besinden gelebilir. En iyi örnek dişleri yeni çıkan çocukların ”Standart dışı oyuncaklar ile dişlerini kaşırken” metali, boya ya da başka yollarla ağızdan almaları.

Ayrıca Benzin, boya, eskimiş, çürümüş su şebekelerinden, yani çürümüş metal borulardan dolayı evlerimize, musluklarımıza su ile taşınarak ulaşan ağır metaller.

• Cıva

Amalgam diş dolgusu olarak kullanılmakta ve eğer bir damlası bile dolgu esnasında yanlış kullanılıp tükürükle vücuda alınırsa cıva birikimine yol açmaktadır. Bunun dışında dip balıkları, deterjanlar, yumuşatıcılar vs.

• Alüminyum

Isıtılan alüminyum kaplar ya da folyolar ciddi oranda alüminyumu besinlere geçirmekte ve bu besinler aracılığıyla vücutta birikmektedir. (Aluminium in brain tissue in autism) ayrıca soya içeren bebek mamaları ve siyah çayın içeriğinde bulunmaktadır(Kaynak).

• Kadmiyum

Tarım ilacı olarak kullanıldığı biliniyor, sebze ve meyve iyi yıkanmadığı zaman besin yoluyla vücuda alınmaktadır.

• Standart dışı oyuncaklar, baskılı tişörtler, deri yolu ile alınan standart dışı giysiler vb.

Diyet tedavileri faydalı olabilmektedir, otistik çocuklarda genellikle sindirim sistemindeki sorunlardan dolayı bağırsak sorunları ve gıda alerjisi gibi sorunlar olabilmektedir bu noktada doktorlardan destek almak doğru bir yaklaşım olacaktır.

ATİPİK OTİZMDE İLAÇSIZ, EĞİTİM İLE TEDAVİ

Atipik otizm diğer otizm çeşitlerinden daha hafif seyrettiğinden her yaşta ilerleme kaydedilebilecek nörogelişimsel farklılıktır. Fakat eğer okul öncesi yaşlarda tespit edilebilirse özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, atipik otizmin tedavisinde etkin görev üstlenebilmektedirler.

Son yapılan çalışmalarda her “44 çocukta 1’e düşen oranlarda” görüldüğü belirtilen otizmde; Yoğunlukla özel eğitim uzmanlarının uyguladığı Davranış terapileri ardından, uygun terapilerle verilen eğitimler otizmin belirtilerinden olan duyusal ihtiyaçlar, konuşma becerileri için önemlidir.

Okul öncesi yaşlarda yürütülen davranış terapileriyle ilaçsız davranış kontrolü sağlanabilmektedir, ayrıca bu çalışmaları destekleyici “duyu bütünleme, yüzme, spor, ergoterapi, dil konuşma terapisi” gibi çeşitli etkinlikler sonucunda çocukların, sosyal, akademik ve günlük yaşam becerilerinin tamamlanması amaçlanır.

Aynı zamanda çocukların “anaokulu ve ilkokul” düzeyinde akranlarıyla sosyal etkileşime hazır hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

Tüm hikayeleri izle

Atipik belirtilerin tedavisine yardımcı bilgiler

• Fizyoterapist, ergoterapist ve yüzme eğitmenleri eşliğinde yapılan yüzme ,fizyoterapi, ergoterapi, duyu bütünleme, denge, egzersiz, spor gibi kaba motor beceri çalışmaları
• Beslenme diyet uygulamaları, müzik sanat çalışmaları, çocuk psikolojisi ilgili eğitim çalışmaları
• ”Çocuk-okul-aile” üçgeninde otizmli çocuğun okulda aldığı eğitimi evde devam ettirmesiyle atipik otizmli çocuğu olan anneler ve ailelerin çözümün bir parçası olduğu tedavi çalışmaları
• Diyet tedavileri; çocuğun bağırsak florasına ve alerji durumuna bağlı olarak kişiye göre değişkenlik gösterse de genellikle glutensiz, kazein içermeyen diyetler kullanılmaktadır (Ancak bunların kesinliği kanıtlanmamıştır).
• Sanat terapileri
• Gelişim terapileri(Duygusal, entelektüel, sosyal beceriler)

Gelişim terapileri bu noktada otizmli bireyler için en kapsamlı terapilerdir. Bu terapiler özellikle

• Öz bakım becerileri( Diş fırçalama, otizmde tuvalet eğitimi, Ayakkabı bağlama)
• Yeme becerileri
• Sosyalleşmeyi destekleyici beceriler

Desteklenmektedir.

Pivotal yanıt terapisi (Oyun tabanlıdır ve doğal takviyeler kullanır. Örneğin, bir oyuncak istemek için anlamlı bir girişimde bulunan bir çocuğun “ödülü”, oyuncakla oynayabilmesidir.) , gelişim terapilerine ek olarak gösterilebilir.

Her otizmli çocuk kendine özgü özellikler barındırdığından tedavi yöntemlerinin de kendine özgü olması gerekmektedir.

ATİPİK OTİZMDE İLAÇ KULLANIMI

Atipik otizmde ilaç kullanımı konusunda “anksiyete, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk için serotonin inhibitörleri” verilmektedir. Bu açıdan okul öncesi yaşlarda ilaç kullanımı davranışları baskıladığı ve eğitim tedavisini yavaşlattığı için önerilmemektedir.

Ancak doktorların gözetiminde ve Amerikan ilaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan ilaçlar ve etken maddeleri şunlardır.

Prozac (fluoksetin)

7 yaş üstü çocuklarda kullanımı FDA(amerikan ilaç dairesi) tarafından onaylanmıştır.

Lexapro (essitalopram)

12 yaş ve üstü çocuklarda FDA onaylamıştır.

Luvox (fluvoxamin)

8 yaş üstü çocuklar için FDA tarafından onaylanmıştır.

Zoloft (sertralin)

6 yaş üstü çocuklar için FDA onaylıdır.

Risperdal(Risperidon)

Türkiye’de sıklıkla kullanılan bir ilaçtır.

Abilify(Aripiprazol)

Ülkemizde sıklıkla kullanılan başka bir ilaçtır.

Anafranil (klomipramin)

10 yaş üstü çocuklar için FDA onaylıdır.
Melatonin kesinliği henüz kanıtlanmamış bir tedavi yöntemidir amacı otizmde uyku problemlerini tedavi etmek üzerinedir.

Şelasyon yöntemleri

Ağır metallerin vücuttan uzaklaştırılmasıyla ilgili tedavi yöntemleridir ve FDA bu yöntemin henüz desteklenmediği konusunda uyarı yapmaktadır.

ATİPİK OTİZM TESTİ

Genel olarak otizm üzerine yapılan doğrudan bir test çeşidi olmamakla birlikte “gelişimsel testler” uygulanmaktadır.

Gelişim Testleri şunlardır;

• Denver
• WİSC-4
• AGTE (Ankara Gelişim Tarama Envanteri)
• Frostik Görsel Algı
• PeaBody Resim Kelime Eşleştirme
• D2 Dikkat Testi
• Benton Görsel Bellek Testi
• Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi
• FrankFurterler Dikkat Testi

BEBEKLERDE OTİZM

Otizmin 2 yaşına kadar ki bebeklerde teşhisi aile ve çocuğun geleceği, akademik başarısı ve sosyal hayatla uyumu açısından önem arz etmektedir. Aşağıda sıraladığımız maddeler bebeklerde otizm belirtileri ile ilgili gerekli bilgiyi vererek, profesyonel desteğe ihtiyacınız olup olmadığını anlayabilmeniz için hazırlanmıştır.

Bebeklerde Ay Ay otizm belirtileri

6 ay kadar belirtiler

Sınırlı göz kontağı kurmak ya da hiç kurmamak.

9 ay kadar belirtiler

Seslere gülümsemelere hiç tepki vermemek.

12 ay kadar belirtiler

Az babıldamak ya da hiç babıldamamak, ismine az veya hiç tepki vermemek.

16 ay kadar belirtiler

Çok az kelime kullanmak ya da hiç kullanmamak.

24 ay kadar belirtiler

Anlamlı kelime kullanmamak ya da çok az kullanmak, ikili kelime öbekleri kullanmamak.

AİLE VE ANNELERE DERİNCOCUK TAVSİYELERİ

Otizm zor bir yolculuk, çocuğu atipik otizmli olan annelere tavsiyemiz ise bu yolculukta profesyonel destek almaları, kendi sağlıklarını da bu esnada korumaları olabilir.

Bunun için her şeyden önce doktorlar, ardından kesinlikle alanında uzman ve bu konuda kendini akademik olarak geliştirmiş özel eğitim uzmanlarından destek almalarıdır.

Çünkü bireysel ve akran etkileşimli grup programları her yaştaki çocuğun gelişimlerine katkı sağlar..

Derin Çocuk’tan Sevgilerle..

Sevgilerle …

İstanbul Bahçelievler ve İstanbul Bağcılar’ ilçelerinde bulunan Derin Çocuk ABA Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Fizik Tedavi Merkezlerimizi ziyaret edebilir, ücretsiz canlı destek talebinde bulunabilirsiniz…

Kaynak

Derincocuk Ana Sayfa

• Otizm
  • Otizm nedir? Otizm belirtileri; İlaçsız ABA terapi eğitim tedavisi
  • Gebelikte alınan folik asit takviyesi otizmi engeller mi?
  • Kız çocuklarında gizli otizm
  • 4 yaş sonrası otizmde, konuşma mümkün mü?
  • Dünyaca ünlü otistikler, otizmli meşhur insanlar
  • Bebeklerde ay ay otizm belirtileri
  • Otizm alternatif tedavi yöntemleri nelerdir? Duyu bütünleme, ergoterapi,; B6 takviyeleri ; Glütensiz diyetler; Şelasyon; Melatonin takviyeleri; Omega 3 takviyesi vs

• Dil konuşma terapisi
  • Dil konuşma terapisi nedir?
  • Dil konuşma istanbul birimi

• Aba terapi
  • ABA terapisi eğitimi nedir? ; ABA erken teşhis neden önemlidir? ; Aba eğitim tedavisi; Otizmin eğitimle ilaçsız tedavisi; Otizm erken tanı kriterleri; DSM5