Çocukların ara sıra ödevlerini unutmaları, ders sırasında hayal kurmaları, düşünmeden hareket etmeleri veya yemek masasında kıpır kıpır olmaları normaldir. Ancak dikkatsizlik, dürtüsellik ve hiperaktivite, DEHB olarak da bilinen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) belirtileridir.
DEHB, genellikle erken çocukluk döneminde, genellikle okul öncesi döneme yakın yaşlarda farkedilen yaygın nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, çocukların doğal tepkilerini kontrol etmelerini zorlaştırır .
Hepimiz hareketsiz oturamayan, hiç dinlemeyen, ne kadar açık bir şekilde sunarsanız sunun talimatları takip etmeyen veya uygunsuz zamanlarda uygunsuz yorumlar yapan çocuklar tanıyoruz. Bazen bu çocuklar baş belası olarak etiketlenir veya tembel ve disiplinsiz oldukları için eleştirilir. Ancak belki de amaçları afacanlık yapmak olmayabilir, DEHB’e sahip olabilirler.
Davranışları normal mi ?
DEHB ile normal olarak kabul edilen davranışlar arasında ayrım yapmak zor olabilir. Yalnızca birkaç belirti görürseniz veya belirtiler yalnızca bazı durumlarda ortaya çıkarsa, muhtemelen DEHB değildir. Öte yandan, çocuğunuz tüm durumlarda – evde, okulda ve oyunda – mevcut olan bir dizi DEHB belirti ve semptomu gösteriyorsa, duruma daha yakından yaklaşmanın zamanı gelmiştir.
DEHB’li bir çocukla yaşamak bunaltıcı olabilir, ancak bir ebeveyn olarak semptomları kontrol etmeye, günlük zorlukların üstesinden gelmeye ve ailenize daha fazla sakinlik getirmeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz çok şey var.
Doğru Bilinen Yanlışlar
- Efsane: DEHB olan tüm çocuklar hiperaktiftir.
- Gerçek: DEHB olan bazı çocuklar hiperaktiftir, ancak bazılar bu belirtileri göstermiyor olabilir. Dikkatsiz, ancak aşırı aktif olmayan DEHB’li çocuklar, aralıklı ve motivasyonsuz görünebilir.
- Efsane: DEHB olan çocuklar asla dikkatlerini toplayamazlar.
- Gerçek: DEHB olan çocuklar genellikle zevk aldıkları etkinliklere konsantre olabilirler. Ancak ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, eldeki görev sıkıcı veya tekrarlayıcı olduğunda odaklanmakta güçlük çekerler.Bu anlamda çeşitli davranış terapileri uygulanabilir.
- Gerçek: DEHB olan çocuklar genellikle zevk aldıkları etkinliklere konsantre olabilirler. Ancak ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, eldeki görev sıkıcı veya tekrarlayıcı olduğunda odaklanmakta güçlük çekerler.Bu anlamda çeşitli davranış terapileri uygulanabilir.
- Efsane: DEHB olan çocuklar isterlerse daha huzurlu davranabilirler.
- Gerçek: DEHB olan çocuklar sakin olmak için ellerinden geleni yapabilirler, ancak yine de oturamaz, sessiz kalamaz veya dikkatini veremeyebilir. İtaatsiz görünebilirler, ancak bu kasıtlı oldukları anlamına gelmez.
- Gerçek: DEHB olan çocuklar sakin olmak için ellerinden geleni yapabilirler, ancak yine de oturamaz, sessiz kalamaz veya dikkatini veremeyebilir. İtaatsiz görünebilirler, ancak bu kasıtlı oldukları anlamına gelmez.
- Efsane: Çocuklar sonunda DEHB’den kurtulacaktır.
- Gerçek: DEHB genellikle yetişkinlikte de devam eder, ancak öğrenme süreçlerini ve akademik hayatı etkileyen davranışların kontrol altına alınması “özellikle okul öncesi dönemdeki eğitim terapileriyle” sağlanabilir.
- Tedavi: Özellikle erken yaşlarda sınıf ortamına hazırlık eğitimleriyle “Odaklanma, hiperaktivite, dürtüsellik, DEHB” gibi belirtiler tamamen ya da bir noktaya kadar kontrol altına alınabilir. Çocuğunuzun semptomları yönetmeyi ve en aza indirmeyi öğrenmesine yardımcı olabilir.
- Efsane: İlaç, DEHB için en iyi tedavi seçeneğidir.
- Gerçek: İlaç genellikle dikkat eksikliği bozukluğu için reçete edilir, ancak özellikle okul öncesi yaşlarda ve hafif-orta düzey belirti gösteren çocuklarda çocuğun davranışlarını gizlediği ya da algı süreçlerini etkilediği için, eğitim ve davranış terapilerini olumsuz etkileyebilir. DEHB için özellikle bu yaşlarda etkili tedavi eğitim, davranış terapisi, evde ve okulda destek, egzersiz ve doğru beslenmeyi içerebilir.
DEHB neye benziyor?
Pek çok insan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu düşündüğünde, sürekli hareket halinde olan, duvardan duvara zıplayan ve etrafındaki herkesi rahatsız eden, kontrolden çıkmış bir çocuk hayal eder. Ancak gerçek çok daha karmaşıktır. DEHB olan bazı çocuklar hiperaktifken, diğerleri sessizce oturuyor “dikkatleri kilometrelerce uzakta oluyor olabilir”. Bazıları bir göreve çok fazla odaklanır ve onu başka bir noktaya çekmekte güçlük çekersiniz. Diğerleri sadece biraz dikkatsizdir, ancak aşırı derecede umursamaz görünebilirler.
Bu çocuklardan hangisinde DEHB olabilir?
Durmadan konuşan ve hareketsiz oturamayan hiperaktif çocuk.
Masasına oturan ve boşluğa bakan sessiz hayalperest.
Her ikisi de.
Doğru cevap “C” dir.
Dikkat eksikliği ,DEHB, Hiperaktivite, Dürtüsellik yaşayan bir çocuğun sahip olduğu belirti ve semptomlar değişiklik gösterir.
DEHB Çeşitleri
- Dikkat eksikliği var ancak hiperaktif veya dürtüsel değil.
- Hiperaktif ve dürtüsel, ancak dikkatini verebiliyor.
- Dikkat eksikliği var aynı zamanda hiperaktif ve dürtüsel (DEHB’nin en yaygın şekli).
- Sadece dikkatsiz DEHB semptomları olan çocuklar, yıkıcı olmadıkları için genellikle göz ardı edilir.
- Bununla birlikte, dikkatsizlik belirtilerinin bazı sonuçları vardır
- Yönergelere uymadıkları için ebeveynler ve öğretmenlerle sıcak çatışmaya girmek
- Okulda düşük performans
- Diğer çocuklarla kurallara göre oynama konusunda çatışmak
DEHB’i farklı yaşlarda tespit etmek
Çok küçük çocukların dikkatlerinin kolayca dağılmasını ve hiperaktif olmasını beklediğimiz için, genellikle DEHB olan okul öncesi çocuklarda öne çıkan şey dürtüsel davranışlardır ” tehlikeli tırmanış, aşırı hakaretliliktir”. Yine de, dört ya da beş yaşlarında, çoğu çocuk başkalarına nasıl dikkat edeceklerini, talimat verildiğinde sessizce oturmayı ve aklına gelen her şeyi söylememeyi öğrenirler. Bu nedenle, çocuklar okul çağına geldiğinde, DEHB olanlar üç davranışta da öne çıkıyor: dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik.
Odaklanma sorunları
DEHB’li olmak; çocukların herhangi birşeye dikkatini veremeyeceği anlamına gelmez: Zevk aldıkları şeyleri yaparken veya ilgilendikleri konular hakkında çabalarken, odaklanma ve göreve devam etme konusunda hiçbir sorun yaşamazlar. Ancak görev tekrarlı veya sıkıcı olduğunda, çabucak gözden kaybolurlar.
Yolda kalmak başka bir yaygın sorundur. DEHB olan çocuklar genellikle hiçbirini tamamlamadan bir görevden diğerine atlarlar veya prosedürlerdeki gerekli adımları atlarlar. Okul çalışmalarını ve zamanlarını organize etmek onlar için çoğu çocuk için olduğundan daha zordur. DEHB olan çocuklar, etraflarında bir şeyler olup olmadığına odaklanmakta da güçlük çekerler; Odaklanmaları için genellikle sakin ve sessiz bir ortama ihtiyaçları vardır.
Dikkat eksikliği belirtileri
- Odaklanmakta güçlük çekerler
- Dikkati kolayca dağılır veya tamamlamadan önce bir görevden sıkılır
- Konuşulduğunda dinlemiyormuş gibi görür
- Bir şeyleri hatırlamakta ve talimatları uygulamakta güçlük çeker
- Ayrıntılara dikkat etmez veya dikkatsizce hatalar yapar
- Organize olma, zamanı planlama ve projeleri bitirme konusunda sorun yaşar
- Sık sık ödevlerini unutur, kitap, oyuncak veya diğer eşyaları kaybeder veya yanlış yerleştirir
Hiperaktivite belirtileri ve semptomları
DEHB’li çocuklarda en çok dikkat çeken özellik hiperaktif davranışlar ve odaklanma sorunlarıdır. Pek çok çocuk doğal olarak oldukça aktifken, hiperaktif ve dikkat eksikliği bozukluğu semptomları olan çocuklar her zaman hareket halindedir. Bir aktiviteden diğerine geçerek aynı anda birkaç şey yapmaya çalışabilirler. Hareketsiz oturmaya zorlandıklarında bile, bu onlar için çok zor olabilir
- Ayaklarını vuruyor olabilir
- Bacakları titriyor
- Parmaklarını şıklatıyor olabilirler.
Dürtüsellik belirtileri
- Düşünmeden hareket eder
- Problemi çözmek için zaman ayırmak yerine cevapları, tüm soruyu duymayı beklemeden yanıtlamaya çalışır.
- Başkalarının konuşmalarına veya oyunlarına izinsiz girebilir
- Çoğu zaman başkalarını rahatsız eder; yanlış zamanda yanlış şeyi söyler
- Güçlü duyguları kontrol altında tutamamaktan ötürü öfke nöbetleri yaşanabilir
DEHB’nin dürtüsel belirti ve semptomları
DEHB olan çocukların dürtüselliği, kendi kendini kontrol etme konusunda sorunlara neden olabilir. Davranışlarını diğer çocuklardan daha az kontrol edebildikleri için; konuşmalarını yarıda kesecek, diğer insanların alanını istila edecek, sınıfta alakasız sorular soracak, dokunaklı gözlemler yapacak ve aşırı kişisel sorular soracaklar. “Sabırlı olun” ve “Biraz bekleyin” gibi talimatlar, DEHB olan çocuklar için diğer gençlere göre daha zordur.
DEHB’in dürtüsel belirti ve semptomları olan çocuklar da karamsar olma ve duygusal olarak aşırı tepki verme eğilimi mevcuttur. Sonuç olarak, diğerler çocuklar hiperaktif veya dikkat eksikliği olan çocuğu saygısız, tuhaf veya muhtaç olarak görmeye başlayabilir.
Çocuklarda hiperaktivite belirtileri
- Sürekli kıpır kıpır
- Hareketsiz oturmakta, sessizce oynamakta veya rahatlamakta güçlük çekiyor
- Sürekli hareket ediyor, genellikle “ebeveynleri yoracak çok yüksek bir enerjiyle” koşuyor veya tırmanıyor
- Aşırı konuşuyor
- Ani ve hızlı sinirleniyor
DEHB’in çocuklarda olumlu etkileri
DEHB’in zeka veya yetenek ile ilgisi yoktur. Dahası, dikkat eksikliği olan çocuklar genellikle aşağıdaki olumlu özellikleri gösterir:
- Yaratıcılık – DEHB olan çocuklar olağanüstü yaratıcı olabilirler. Hayal kuran ve aynı anda on farklı düşünceye sahip olan çocuk, usta bir problem çözücü, bir fikir kaynağı veya yaratıcı bir sanatçı olabilir. DEHB olan çocukların dikkati kolayca dağılabilir, ancak bazen başkalarının göremediklerini fark ederler.
- Esneklik – DEHB’li çocuklar aynı anda birçok seçeneği değerlendirdikleri için, bir alternatife çabuk karar veremezler ve farklı fikirlere daha açık olurlar.
- Coşku ve kendiliğindenlik – DEHB’li çocuklar nadiren sıkıcıdır! Pek çok farklı şeyle ilgileniyorlar ve canlı kişilikleri vardır. Kısacası, sizi kızdırmıyorlarsa (ve bazen öyle olsalar bile), birlikte olmak çok eğlenceli olabilir.
- Enerji ve dürtü – DEHB’li çocuklar motive olduklarında, çok çalışırlar veya çok oynarlar ve başarılı olmak için çabalarlar. Aslında onları ilgilendiren “bir görevden uzaklaşmak” olabilir, özellikle de eğitim, etkileşimli veya uygulamalı ise zor olabilir.
Gerçekten DEHB mi?
Bir çocuğun dikkatsizlik, dürtüsellik veya hiperaktivite belirtileri göstermesi, onun DEHB olduğu anlamına gelmez. Bazı tıbbi durumlar, psikolojik bozukluklar ve stresli yaşam olayları, DEHB gibi görünen semptomlara neden olabilir. DEHB teşhisi konulmadan önce DEHB ile karıştırılabilen aşağıdaki olasılıkları araştırmak ve dışlamak için bir psikiyatriste uzmanına gitmeniz önemlidir:
Okuma, yazma, motor beceriler veya dil ile ilgili öğrenme güçlükleri veya problemleri.
Önemli yaşam olayları veya travmatik deneyimler (örneğin, yakın zamanda gerçekleşen bir hareket, sevilen birinin ölümü, zorbalık , boşanma ).
Anksiyete , depresyon ve bipolar bozukluk dahil psikolojik bozukluklar .
Davranış bozukluğu , reaktif bağlanma bozukluğu ve muhalefet meydan okuyan bozukluk gibi davranış bozuklukları.
Tiroid sorunları, nörolojik durumlar, epilepsi ve uyku bozuklukları gibi tıbbi durumlar .
Okul Öncesi Çocuklar için yapılabilecekler
Çocuğunuzun dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik semptomları DEHB’ye bağlı olsun ya da olmasın, tedavi edilmezse birçok soruna neden olabilir. Odaklanamayan ve kendilerini kontrol edemeyen çocuklar okulda zorlanabilir, sık sık başını belaya sokabilir ve başkalarıyla geçinmekte veya arkadaş edinmekte zorlanabilir. Bu hayal kırıklıkları ve zorluklar, düşük benlik saygısının yanı sıra tüm aile için sürtüşme ve strese neden olabilir.
Ancak tedavi , çocuğunuzun semptomlarında çarpıcı bir fark yaratabilir. Doğru destek ile çocuğunuz hayatın her alanında başarıya ulaşabilir. Çocuğunuz DEHB’ye benzeyen semptomlarla mücadele ediyor ise, profesyonel yardım almak için beklemeyin. Çocuğunuzun hiperaktivite, dikkatsizlik ve dürtüsellik semptomlarını dikkat eksikliği bozukluğu tanısı olmadan tedavi edebilirsiniz. Başlamak için seçenekler arasında çocuğunuzu terapiye sokmak, daha iyi bir diyet ve egzersiz planı uygulamak ve dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirmek için ev ortamını değiştirmek yer alır.
Bir DEHB teşhisi alırsanız, çocuğunuzun doktoru, terapisti ve okuluyla birlikte çalışarak onun özel ihtiyaçlarını karşılayan kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturabilirsiniz. Çocukluk çağı DEHB için etkili tedavi, davranış terapisi, ebeveyn eğitimi ve öğretimi, sosyal destek ve okulda yardımı içerir. İlaç da kullanılabilir; ancak ilaç asla tek başına dikkat eksikliği bozukluğu tedavisi olmamalıdır.
Ebeveynler ne yapabilir
Çocuğunuz hiperaktif, dikkatsiz veya dürtüsel ise; odaklanması, bir görevi bitirmesi veya hareketsiz oturması için çok fazla enerji gerekebilir. Bu durumun sürekli tekrarlanıyor olması sinir bozucu ve yorucu olabilir. Bazen gösteriyi çocuğunuz yönetiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Ancak durumun kontrolünü yeniden kazanmak için atabileceğiniz adımlar vardır.
Dikkat eksikliği bozukluğuna kötü ebeveynlik neden olmazken, sorunlu davranışları düzeltmek için uzun bir yol kat edebilecek etkili ebeveynlik stratejileri vardır.
Davranışların Kontrolü
- Sistemli bir yaklaşıma
- Tutarlılığa
- Açık iletişime
- Ödüllere ve sonuçlara ihtiyaç vardır.
Ayrıca çok fazla sevgiye, desteğe ve cesaretlendirmeye ihtiyaçları vardır. Ebeveynlerin, her çocukta benzersiz olan doğal enerjiden, oyunculuktan ve merak duygusundan ödün vermeden DEHB belirtilerini ve semptomlarını azaltmak için yapabilecekleri birçok şey vardır.
- Çocuğunuza daha iyi bakabilmek için kendinize iyi bakın.
- Doğru beslenin
- Egzersiz yapın
- Yeterince uyuyun
- Stresi azaltmanın yollarını bulun
- Çocuğunuzun doktoru ve öğretmenlerinin yanı sıra ailenizden ve arkadaşlarınızdan da yüz yüze destek alın.
Sistem oluşturun ve ona bağlı kalın. Günlük rutinleri takip ederek, çocuğunuzun programını basitleştirerek ve çocuğunuzu sağlıklı aktivitelerle meşgul ederek çocuğunuzun odaklanmasına ve organize olmasına yardımcı olun.
Net beklentiler belirleyin. Davranış kurallarını basitleştirin ve bunlara uyulduğunda veya çiğnendiğinde ne olacağını açıklayın ve her seferinde bir ödül veya sonuç ile davranışları takip edin.
Egzersizi ve uykuyu teşvik edin. Fiziksel aktivite konsantrasyonu iyileştirir ve beyin büyümesini destekler. DEHB olan çocuklar için önemli olan, aynı zamanda daha iyi uykuya yol açar ve bu da DEHB semptomlarını azaltabilir.
Çocuğunuzun doğru yemesine yardım edin. DEHB semptomlarını yönetmek için, her üç saatte bir düzenli sağlıklı yemekler veya atıştırmalıklar planlayın ve abur cubur ve şekerli yiyecekleri azaltın.
Çocuğunuza nasıl arkadaş edineceğini öğretin. Onun daha iyi bir dinleyici olmasına yardım edin, insanların yüzlerini ve vücut dilini okumayı öğretin ve başkalarıyla daha sorunsuz etkileşim kurmasına destek olun.
DEHB olan çocuklar için okul ipuçları
Açıkçası, DEHB öğrenme sorunlarına yol açıyor ve otizm gibi birçok hastalıkla da ilişkili olduğu biliniyor. Sınıfta koşuşturuyorsanız, okumanız ya da dinlemeniz gereken şeylere dikkat kesilemiyorsanız, bilgiyi özümseyemez ya da işinizi bitiremezsiniz.
Sınıf ortamında çocuklardan ne beklendiğini düşünün:
- Hareketsiz oturun.
- Sessizce dinleyin.
- Çok dikkatli olun.
- Yönergeleri izleyin.
- Yoğunlaşın.
Bunlar, DEHB’li çocukların yapmakta zorlandıkları şeylerdir “istekli olmadıkları için değil, davranışlarını kontrol edemedikleri için”.
Ancak bu durum DEHB olan çocukların okulda başarılı olamayacağı anlamına gelmez. DEHB olan çocukların sınıfta gelişmesine yardımcı olmak için hem ebeveynlerin hem de özel eğitimcilerin yapabileceği birçok şey vardır.
Her çocuğun bireysel zayıflıklarını ve güçlü yönlerini değerlendirmekle başlar, ardından çocuğun odaklanmasına, görevde kalmasına ve tam kapasitesini öğrenmesine yardımcı olacak yaratıcı stratejiler geliştirir.
Sınıf ortamına hazırlık programlarımız için iletişime geçebilirsiniz. Sevgilerle…
Otizm nedir? Otizmin Nedenleri, Çeşitleri, Otizmli çocuklarda Eğitim tedavisi ve konuşma
Dehb Nedir? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
KAYNAK : www.helpguide.org



































- Dehb
- Dehb, Dikkat eksikliği, Hiperaktivite bozukluğu temel makale
- Dehb Nedir? Dehb Belirtileri; tanı kriterleri; çocuklarda dehb; bebeklerde dehb; tedavisi, istatistikleri
- Dehb ile ilgili annelere ve ailelere uzman önerileri
- Dehb güncel istatistikleri nelerdir?
- Dehb’le bağırsak florası arasında ilişki var mı?
- Otizm
- Otizmde tuvalet eğitimi
- Gebelikte alınan folik asit takviyesi otizmi engeller mi?
- Kız çocuklarında gizli otizm
- 4 yaş sonrası otizmde, konuşma mümkün mü?
- 3 yaş otizm belirtileri
- Bebeklerde aylık otizm belirtileri nelerdir?
- Dünyaca ünlü otistikler, otizmli meşhur insanlar
- Kardeşlerde otizm neden sıklıkla görülüyor ?
- Otizm genetik yani kalıtsal mı?
- İstatistikler
- Otizme iyi gelen bitkisel ürünler neler?
- Otizm alternatif tedavi yöntemleri nelerdir? Duyu bütünleme, ergoterapi,; B6 takviyeleri ; Glütensiz diyetler; Şelasyon; Melatonin takviyeleri; Omega 3 takviyesi vs
Gayet doyurucu bir metin. Çevremizde ve ailemizde bu tip davranışları sergileyen o kadar çok birey var.