Bilişsel gelişim örüntü etkinlikleri
Bilişsel gelişim; Bireyin çevresindeki dünyayı algılaması ve yorumlaması üzerine zihinsel faaliyetler konusundaki ilerlemeyi gösteren bir süreçtir.
Özellikle çocuklar için bedensel gelişimi ile beraber zihinsel gelişimin bir arada devam etmesi büyük öneme sahiptir.
Bu doğrultuda bilişsel gelişim, örüntü etkinlikleri gibi çeşitli aktivitelerle, kavrama ve düşünme süreci içerisine dahil olarak çocukların sağlıklı bir büyüme dönemi geçirmesine olanak tanır.
Bilişsel gelişimin yaşa göre dönemleri nelerdir
En çok atıfta bulunan kişi Jean Piaget‘dir. Piaget, çocukların bilişsel gelişimini dört evreye ayırmıştır:
Duyusal-Motor Dönem (0-2 Yaş)
- Bebekler dünyayı duyuları (görme, işitme, dokunma) ve motor hareketleriyle (tutma, emme, atma) keşfeder.
- Nesne Sürekliliği kazanılır: Bir nesne görüş alanından çıksa bile var olmaya devam ettiğini anlarlar.
İşlem Öncesi Dönem (2-7 Yaş)
- Dil hızla gelişir ve sembolik düşünme başlar (örneğin, bir çubuğu kılıç olarak kullanmak).
- Benmerkezci (Egocentric) düşünce hakimdir: Olayları başkalarının bakış açısından göremezler.
- Korunum kavramı gelişmemiştir: Aynı miktardaki suyun ince uzun bir bardaktan geniş bir bardağa boşaltıldığında miktarının değiştiğini düşünürler.
Somut İşlemler Dönemi (7-11 Yaş)
- Korunum kavramı kazanılır. Mantıksal düşünme başlar, ancak somut (elle tutulur, gözle görülür) nesneler ve olaylar üzerinden yürütülür.
- Sınıflandırma ve sıralama yapabilirler.
- Benmerkezci düşünce azalır.
Soyut İşlemler Dönemi (12 Yaş ve Üzeri)
- Soyut kavramları (adalet, özgürlük, sonsuzluk gibi) anlama ve üzerine akıl yürütme becerisi gelişir.
- Hipotezler kurar, sistematik olarak problem çözerler.
- Bilimsel düşünme yeteneği ortaya çıkar.
Çocuklara bilişsel becerilerin kazandırılması için yapılan etkinlikler
Özellikle bilişsel gelişim ile beraber pek çok beceri kazanma şansı elde edilir;
Bilişsel gelişim ile kazanılan beceriler
- Algılama
- Anlama
- Akılda tutma(Hafıza)
- Dikkat etme
- Dil gelişimi
- Hatırlama
- Konuşma
- Düşünme
- Problem çözme
Bu beceriler ile beraber kişi dünyayı algılama imkanı elde eder ve yorumlama üzerinden birçok farklı çıkarımlarda bulunur. Yani kısacası dünyaya etkin şekilde adapte olma imkanı “bilişsel becerilerin gelişimi” ile birlikte sağlanır.
Örüntü etkinliği
Bilişsel örüntü etkinlikleri sonucunda çocuklardan ne beklenir ?
- Örüntüyü Fark etmeleri
- Tanımlayabilmeleri
- Devam ettirebilmeleri
- Örüntüyü meydana getiren parçaları ayırmayı
- Sıralayabilmeleri
- Örüntünün bileşenlerini renk veya boyutlarına göre sınıflandırabilmeleri beklenir
Örüntü aktivitesinin çocukların bilişsel ve motor gelişimlerine birçok katkısı vardır.
Örüntü etkinliklerinin bilişsel ve motor gelişimine katkısı nelerdir?
Örüntünün kuralını anlamak için
- Akıl yürütme
- Mantıksal kavrama
- Hafızada tutma
Gibi becerilerin gelişimine katkısı vardır. Tabii bütün bunları sürdürebilmek için konsantrasyonun da artması gerekir. Bahsi geçen beceriler bilişsel gelişim için oldukça önemlidir.
Örüntü aynı zamanda;
- El göz koordinasyonu
- Görsel dikkat
- Takip
- Sıralama
- Renklerin öğrenilmesi
- Dikkat
- İleri görüşlülük
- Neden-sonuç ilişkisi saptamak
- Çıkarım yapabilmek
Gibi pekçok becerinin gelişmesini sağlar ayrıca ileriki yaşlarda gözlemleyebileceğiniz “dil gelişimi” ve “matematik becerisi” de örüntü ile yakından ilgilidir.
Bilişsel Gelişimi Desteklemek İçin Ne Yapılabilir?
Oyunun Önemi
Özellikle sembolik oyunlar (hayali oyunlar), yapbozlar, bloklar.
Soru Sorma ve Keşfetme Fırsatı Vermek
Çocukların merakını teşvik etmek ve sorularına sabırla cevap vermek.
Okuma-Yazma Etkinlikleri
Hikaye okumak, anlatmak, tartışmak.
Somut Deneyimler
Müzeler, doğa yürüyüşleri, basit bilim deneyleri.
Sağlıklı Beslenme ve Uyku
Zihinsel gelişimin fiziksel temelini oluşturur.
Özetle: Bilişsel gelişim, insan zihninin karmaşık ve dinamik yolculuğudur. Bir çocuğun bir bulmacayı çözmesinden, bir bilim insanının yeni bir teori üretmesine kadar her türlü zihinsel faaliyetin temelini oluşturur.
Otizm nedir? Otizmin Nedenleri, Çeşitleri, Otizmli çocuklarda Eğitim tedavisi ve konuşma
Dehb Nedir? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
